Cây Lược Vàng, còn gọi là Callisia fragrans, một loại dược liệu có nhiều công dụng trong y học cổ truyền. Cây này được sử dụng để chữa các bệnh về gan, đau khớp, và các vấn đề về da nhờ tính chất giải độc, chống viêm và làm lành vết thương.
Thông tin chung về cây lược vàng
Tên gọi, phân nhóm
- Tên gọi khác: Địa lan vòi, cây bạch tuột, giả nhóm, lan vòi, lan rũ,…
- Tên khoa học: Callisia fragrans
- Họ: Thài lài – Commelinaceae
Đặc điểm thực vật
Lược vàng là loại cây thân thảo sống lâu năm, cây mọc thẳng đứng, cao từ 15 – 40cm. Có một số thân bò ngang trên mặt đất, chia đốt và phân nhánh. Đốt ở nhánh có thể dài đến 10cm, phía thân dài từ 1 – 2cm.
Lá mọc so le, phiến lá thuôn dài, hình ngọn giáo với chiều dài từ 15 – 20cm, rộng khoảng 4 – 5cm. Lá nhẵn, mọng nước, bề mặt lá có màu xanh đậm hơn so với mặt dưới. Mép lá nguyên, gân lá chạy song song, ngả vàng khi về già. Nếu được trồng ở nơi có nhiều ánh sáng, lá lược vàng thường có màu tím nhạt.
Hoa mọc thành cụm, không cuống, mỗi cụm thường có từ 6 – 12 hoa. Hoa có màu trắng đục, bắc của cụm hoa có màu vàng, hình vỏ trấu. Phần dưới bắc của hoa có màu trắng, phần trên màu xanh, hình lòng thuyền và được bao phủ bởi lớp lông mịn.
Tràng hoa hình trứng, màu trắng, chia thành 3 thuỳ với phần mép nguyên. Có 6 nhị, chỉ nhị dài khoảng 1.5mm, phần ở dưới liền với cánh hoa. Bao phấn có hình hạt đậu, được đính vào 2 bên trung đới.
Cây lược vàng trồng ở đâu, phân bổ như thế nào?
Cây lược vàng xuất xứ từ đất nước Mexico, sau một thời gian, giống cây này phát triển hơn và di thực tới các vùng đất khác như Tây Ấn Độ, Việt Nam và một số vùng ở Mỹ.
Ở Việt Nam, lược vàng được tìm kiếm và xuất hiện ở những khu vực có khí hậu ẩm ướt, nhiều bóng râm như sườn đồi, vùng núi thấp ở Tây Bắc. Hiện nay, giống cây này được nuôi trồng và thu hái ở nhiều tỉnh thành trên cả nước bởi công dụng mà chúng mang lại. Ngoài ra, chúng còn được sử dụng như cây cảnh trang trí nhà cửa và khuôn viên sân vườn.
Bộ phận dùng
Do có dược tính nên các bộ phận của cây lược vàng từ rễ, thân, lá đều được dùng để làm thuốc chữa bệnh.
Thu hoạch và bào chế cây lược vàng
Rất nhiều bộ phận của dược liệu có thể được dùng làm thuốc chữa bệnh: thân, rễ và lá. Tất cả các bộ phận đều có thể được thu hoạch quanh năm. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm dân gian, lá cây nên được hái vào thời điểm lúc sáng sớm, khi mặt trời chưa mọc. Bởi lẽ đây là thời điểm lá có được nhiều dưỡng chất nhất.
Cả rễ, thân và lá của cây đều được thu hái, rửa sạch để loại bỏ đất cát và cát thành từng khúc. Có thể dùng dược liệu tươi hoặc đem đi phơi khô dưới bóng râm và để dùng dần.
Sau khi thu hái xong, dược liệu cần phải được bào chế theo những cách sau đây:
- Rửa sạch lá cây với nước rồi dùng tươi. Ngoài ra người tiêu dùng có thể phơi, sấy khô hoặc sao vàng và sử dụng.
- Với rễ và thân cây, rửa sạch với nước, để ráo nước rồi thái thành từng khúc ngắn vừa phải. Bộ phận này có thể dùng để ngâm rượu.
Trong cách dùng cây lược vàng, người bệnh cần phải bảo quản dược liệu khô bằng túi bóng kín và đặt tại nơi khô thoáng để tránh ẩm mốc, mối mọt.
Công dụng cây lược vàng với sức khỏe con người
Lá cây lược vàng chữa bệnh gì, cây lược vàng có tác dụng gì và cách sử dụng cây lược vàng như thế nào? Chắc chắn không hề ngẫu nhiên khi dược liệu này lại được sử dụng làm nhiều bài thuốc, hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh khác nhau. Tác dụng của chúng đã được y học cổ truyền và nghiên cứu khoa học hiện đại kiểm chứng.
Tác dụng trong y học cổ truyền
Theo Đông y, cây lược vàng có tính mát, vị nhạt, chua nhẹ và ít độc. Chúng có khả năng tác động tới kinh Phế. Chính bởi vậy, dược liệu có tác dụng trong việc giải độc, thanh nhiệt, cầm máu, hóa đờm và tiêu viêm rất tốt. Bởi công dụng hoạt huyết và tiêu viêm hiệu quả người ta sử dụng cây lược vàng để chữa bệnh về các vết thương và vết bầm tím trên cơ thể.
Không chỉ vậy, đây còn là bài thuốc hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan tới đường tiêu hóa như: loét hành tá tràng, viêm loét dạ dày, viêm đại tràng…
Tác dụng trong khoa học hiện đại
Tác dụng của cây lược vàng cũng đã được chứng minh qua nhiều công trình nghiên cứu khoa học hiện đại. Dược liệu có chứa những thành phần và hoạt chất sau:
- Di galactosyl diglycerides, sulfolipid, triacyglyceride thuộc nhóm lipid
- Các axit hữu cơ
- Phytosterol
- Vitamin B2, PP
- Nguyên tố vi lượng Fe, Ni, Cu, Cr
- Olefinic, paraffinic thuộc nhóm axit béo
- Các flavonoid: kaempferol isoorientin, quercetin
- Sắc tố chlorophyll và carotenoid
Những hoạt chất trên có tính dược lý sinh học rất tốt cho sức khỏe con người:
- Công trình nghiên cứu và thử nghiệm đã phát hiện, chứng minh hoạt chất flavonoid có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ, giúp các mạch máu trong cơ thể bền hơn. Ngoài ra, chúng hoạt hóa, tăng cường tác dụng của vitamin C đối với sức khỏe con người.
- Flavonoid còn là dưỡng chất giúp giảm đau, an thần và kháng viêm. Chính bởi vậy, đây là bài thuốc điều trị chứng viêm loét dạ dày, tá tràng.
- Hoạt chất phytosterol – một loại steroid có trong cây lược vàng có khả năng sát khuẩn, kháng sinh rất tốt. Sử dụng dưỡng chất này trong việc sát khuẩn, tẩy uế và các bài thuốc về đường hô hấp như viêm họng, viêm phế quản, ho, rát họng.
Cây lược vàng chữa bệnh gì và các bài thuốc từ dược liệu
Trong y học cổ truyền, đây thật sự là một loại dược liệu quý và có khả năng điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Tác dụng chữa bệnh của cây lược vàng được thể hiện qua những bài thuốc dưới đây:
Bài thuốc hỗ trợ điều trị giảm đau nhức xương khớp
Cây lược vàng ngâm rượu có tác dụng gì khi điều trị bệnh lý về xương khớp? Sử dụng bài thuốc này có công dụng tốt, giúp giảm đau nhức xương khớp và kiểm soát được bệnh tình tốt hơn.
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 200gr lá, thân lược vàng và 1 lít rượu.
Thực hiện theo những bước sau:
- Làm sạch tất cả nguyên liệu rồi để ráo nước, cắt thành từng khúc ngắn vừa phải.
- Ngâm dược liệu cùng với 1 lít rượu trắng từ 40 đến 45 độ.
- Ngâm ít nhất 2 tháng để dưỡng chất từ thuốc có thể ngấm ra rượu (Lưu ý nên bảo quản tại nơi thoáng mát, khô ráo).
- Sau khi ngâm rượu xong, sử dụng rượu thuốc massage vào những vị trí đau nhức, xoa bóp nhẹ nhàng để các dưỡng chất thẩm thấu vào sâu bên trong. Sử dụng cho tới khi nào các triệu chứng đau nhức giảm hẳn.
Bài thuốc cây lược vàng ngâm rượu trị mụn
Mụn nhọt có thể do nhiều yếu tố gây nên như: tuổi dậy thì, nội tiết, gan nóng, ảnh hưởng từ môi trường… Điều này khiến nhiều người cảm thấy tự ti khi giao tiếp. Sử dụng bài thuốc từ dược liệu lược vàng có khả năng trị mụn nhọt từ sâu bên trong.
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 1kg thân, lá lược vàng và 2 lít rượu trắng.
Thực hiện theo những bước sau:
- Làm sạch tất cả các nguyên liệu đã chuẩn bị và để ráo nước, cắt thành từng khúc ngắn.
- Ngâm dược liệu cùng 2 lít rượu trắng và thời gian ngâm là ít nhất hai tháng.
- Dùng 1 ly nhỏ rượu vào buổi sáng và tối sau khi ăn để điều trị mụn nhọt. Với nhiều người bệnh không uống được rượu có thể pha thêm nước để dễ uống hơn.
Bài thuốc cây lược vàng chữa loét dạ dày
Bệnh viêm loét dạ dày nếu không được điều trị kịp thời và cẩn thận sẽ nguyên nhân dẫn tới bệnh ung thư dạ dày, ảnh hưởng lớn tới sức khỏe con người. Người bệnh áp dụng bài thuốc dưới đây để hỗ trợ điều trị bệnh lý này.
Nguyên liệu cần chuẩn bị: lá lược vàng và mật gấu.
Các bước thực hiện:
- Rửa sạch lá dược liệu, để ráo rồi xay nhuyễn lấy nước cốt.
- Trộn nước cốt với mật gấu theo tỷ lệ 5:1. Trộn thật đều thành một hỗn hợp chữa bệnh.
- Mỗi ngày sử dụng 2 lần, dùng sau khi ăn để phát huy được công dụng, nên dùng vào buổi sáng và buổi tối.
Với bài thuốc này, đòi hỏi người bệnh phải kiên trì để thấy được kết quả tốt nhất.
Những lưu ý khi sử dụng dược liệu lược vàng
Cây lược vàng là dược liệu tốt cho sức khỏe, có khả năng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên, khi sử dụng, người bệnh cần phải lưu ý một vài điều để việc điều trị hiệu quả hơn. Vậy, cây lược vàng uống nhiều có tốt không?
- Không nên sử dụng dược liệu cho người có hệ miễn dịch suy yếu.
- Phải tham khảo, lắng nghe lời khuyên của người có chuyên môn trước khi sử dụng.
- Việc sử dụng quá liều lượng trong một ngày sẽ khiến dây thanh quản của người bệnh bị tổn thương bởi đây là dược liệu có tính kháng viêm mạnh.
- Cần phải tìm hiểu những món ăn, thực phẩm kiêng kỵ với dược liệu trong thời gian dùng thuốc.
- Kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học để việc điều trị có kết quả tốt nhất.
Trên đây là những hiểu biết về dược liệu cây lược vàng. Hy vọng rằng, những chia sẻ trên đây của Dược Tâm Hằng sẽ là nguồn thông tin, kiến thức cho quý bạn đọc.
